Gotin serxwebûn lê bûne siwarê xelkê

33’ê sale li Başûrê Kurdistanê rêveberî di destê Kurdan de ye. Hema bêje ev 30 sale Mala Barzanî serdeste û hukum dike, lê hêjî nikarin elektirîkê bidin xelkê.

Dinya alem bang dike ku hêzeke hevbeş a pêşmergeyan çêkin, Emerîka pere dide wan lê dîsa jî nikarin vê yekê pêk bînin. Hêzên leşkerî ketine xizmeta kom û malbatan de. Kî ji kê didize ne diyare.

Piştî 2003’yê ku Sedam hilweşiya û Başûrê Kurdistanê bi fermî hate nasîn, êdî piraniya rêveberiya Iraqê jî di destê Kurdan de bû. Lê nekarîn baş bimeşînin. Piştî referandûma formalîte bû sedem ku ji sedî 51’ê axa Başûr ji dest biçe.

Êdî piştî referandûmê yek bi yek destkeftiyên Kurdan ji wan standin. Mala Barzanî neft û gaz teslîm kir. Hatina navxweşî û gumrik teslîm kirin. Mafê pêkanîna hilbijartinê ji dest çû. Êdî wê Iraq hilbijartinê kontrol bike. Lîsteya zanyarî û daneyên hêzên leşkerî û pêşmergeyan teslîm kirin. Heta gihîşte astekî ku hîvî ji Iraqê dikin mûçe bidin wan.

Xala herî girîng jî parastina sînorane ku ew jî teslîmî Iraqê kirin. Piştî 33’ê salan careke din Iraq vegeriya Başûrê Kurdistanê, îstixbareta Iraqê li Hewlêrê nûnergeha xwe vekir.

Em hatin ciyê ku zirne dibêje zir. Parastina sînoran ne wisa xaleke asayî ye. Meseleye giran û pir teşqele ye. Di vir de hemû alî bi hev dilîzin û lîstikan çêdikin.

Di vir de Îran, Iraq, Emerîka, Tirkiye, PDK, Qeter û çeteyên DAIŞ’ê jî hene.

Ji bo ku çêtir were fêhmkirin, em hinekî behsa meselê bikin.

Armanca Tirkiyê dagirkirina Mûsil û Kerkûkê ye. Bi gotineke din armanca Tirkiyê têkbirina statûya Herêma Kurdistanê ye. Êdî çi bi xwe yan çi bi destê Iraqê zêde jê re ne girînge. Tirkiye dibêje eger min karî ez dagir bikim, jixwe ev kare, eger min nekarî û Iraq kete herêmê, dîsa başe, statû têk diçe.

Iraq jî dibêje bi hinceta PKK’ê Tirkiye tê bila bê, ev ne xeme, behane dikeve destê min ku ez vegerim ser sînorên Hewlêr û Duhokê. Ev jî destkeftî ye.

PDK jî xwe dixapîne. Dibêje ezê pêşmergeyên xwe wekî parêzvanê sînor bidim Iraqê, ezê hem mûçe ji Iraqê bistînim û hem jî sînor dikevin destê min. Lê rastî ne wisa ye. Ji ber ku ew pêşmergeyan kirê dide xelkê. Êdî kî pere bide, ewê li zirnê bixe.

Îran jî dixwaze bi rêya Iraqê wan sînoran bixe destê xwe lê Emerîka jî dixwaze bi rêya Tirkiyê ku endamê NATO ye, rêya Îranê bigire. Qeter jî bi rêya Tirkiyê dixwaze xeteke sunî veke.

Tirkiye, Qeter, PDK, Ordun û Suniyên Girêdayî Sedam û çeteyên DAIŞ’ê jî dixwazin xeteke sunî ava bikin û herêmê bixin bin kontrola xwe.

Jixwe tê zanîn ku heta niha nêzî 800 çeteyên DAIŞ’ê li Behdînan hatine bicihkirin.

Cîgirê serokê Herêma Kurdistanê Şêx Cafer gotibû ku çeteyên DAIŞ’ê li Qeredax a Silêmaniyê tûnel kolane. Xuya ye ku bi rêya DAIŞ’ê dixwazin Başûr aloz bikin. Mala Barzanî jî jê re rê xweş dikin.

Ev xeteriyekî mezine. Çawa ku Barzanî di dema referandumê de li ser qedera Kurdan qumar lîsit, nîvê axa Başûr ji dest da. Niha jî bi lîstika DAIŞ’ê li ser nîvê mayî qumarê dilîze. Eger wiha dewam bike, wê statûya Başûr têk biçe.

Tekane rêya rizgariya Kurdistanê û pûçkirina van pîlanan, têkoşîna gerîlayên Kurdistanê û berxwedana PKK’ê ye. 

Fermandarê Navenda Parastina Gel Murad Karayilan jî bang li hemû sazî, destgeh, partî û rêxistinên Kurdistanê kir ku li dijî pîlanên dagirkeran û li dijî nokerên wan bibin yek, piştgiriya gerîlayên Kurdistanê bikin.

Îkram Balekanî