Berxwedana gerîla ya sala 2022’an, mîsogeriya serkeftina sala 2023’an ne

Me sala 2022’an li pişt xwe hişt. Bê guman di sala 2022’an de gelek bûyer û pêşketin hene ku mirov bi nirxîne. Di cîhanê de di gelek milan de wek aborî, çand, siyaset, şer, tenduristî, ekolojî, jin, ciwan û bi giştî di civakê de gelek geşedan çêbûn.

Di aliye pergala modernîteya kapîtalîst de, ya ku ne hatiye guhertin, berdewamiya qeyranên wê ne. Ji kîjan alî ve bê temaşekirin encam û ruxêneriya ku di civakê de çêkiriye tê dîtin. Di pêvajoyeke ku civakê di got êdî me xwe ji nexweşiya corona ya ku modernîteya kapîtalîst pêşxist rizgar kir, şerê Rusya û Ukranaya destpê kir. Hê di aliye derûnî û maddî de civaka cîhanê birînê xwe derman  nekirin, şerê ku destpê kir, carek din barek giran danî ser pişta civakê.

Di şerê  Rusya û Ukranya yê de dubare derket holê ku yê di şer de her winda dike civake. Ji ber ev şer ne şerê civakêye, şerê hêzên desthilatdar û dewlet- netewe ye. Ew ji bo ku hegemonya  xwe berfireh bikin tenê civakan dixin qurban.

Her kes di zane şerê ku destpêkirî di encama rageşiya NATO ku pêşengtiya wê dewletên yekbûyî yên Emerîka (DYA) û Rusya dike de  pêkhat. Wek dewlet Ukranya jî xistin nav vê lîstikê û Ukranya wek qada xwe lihev rageşiyê bi kar anîn. Bê guman ev şer wê hê gelek encaman bi xwere bîne, lê ji niha ve bi milyonan Ukranî neçar man ji welatê xwe derbikevin û berê xwe bidin penaberiyê. Erê va me di vê sedsalê de penaberên “çav şîn û pêst spî” jî dîtin.

Dîsan di sala 2022’an de me nakokiyên DYA û Çîn ê, bi vê ve grêdayî nakokiyên Çîn û Taywan ê jî dît. Ew jî nakokî û pevçûnên bidest xistina  hegemonya ya cîhanêye. Pêwîst nîne em pir dûr û kûr biçin.

Piştî şerê sar, cara yekemîn gelê cîhanê xwe ewqasî nezî şerekî cîhanê yê ku çekê Nûkleer bên bikaranîn dît. Tenê di vî alî de bê temaşekirin wê bê dîtîn ku pergala modernîteya kapîtalîst ji tirs û xofê tiştek nade civakê. Kêmek be jî hêvî têde nîne. Di sala 2022’an de tirsa şerê hegemonya, pirsgirêka birçîbûn, xizanî, penabertî, nexweşî, desthilatdarî, têkçûna avhewayê, qetilqirina jinê, bê îradekirina ciwanan û ji destdayîna hêviyê jiyanê li ser civaka cîhanê hat sepandin.

Di aliyê din de tekoşîna hêzên modernîteya demokratîk li hember pergala modernîteya kapîtalîst mohra xwe li sala 2022’an da.

Yê ku pêşengtiya vê dike Rêber Apo ye. Her çiqas dema behsa şerê cîhanê tê kirin yekser şerê hêzên hegmon bên bîra cîvakê jî, lê ya rast şer di navbera çeteyên modernîteya kapîtalîst û hêzên modernîteya demokratik de ye. Ev carnan wek şerê germ tê kirin lê di bingehê wê de têkoşîna îdeolojîk ya li hember hişmendiya modernîteya kapîtalîst heye. Rêber Apo di Îmraliyê de pêşengtiya şerê îdeolojîk yê li hember modernîteya kapîtalîst dike. Her çiqas tecrîd û êşkence li îmraliyê berdewam be jî, Rêber Apo bi sekna xwe û bi pêşxistina paradigmaya civaka azad û demokratîk, hemû hêzên azadîxwaz û demokrasîxwaz li derdora xwe kom dike û dike eniya herî pêş ya şer. Ji ber vê yekê jî hem dewleta faşîst û qirker û hem jî hêzên hegemonîk di nav hevkariyekê de li Îmraliyê tecrîd û êşkenceye kûr dikin.

Hêzên azadîxwaz û demokrasiyê bi vê rastiyê ve girêdayî li derdora Rêber Apo kom dibin û têkoşîna şikandina tecrîd û êşkenceya li Îmraliyê didin. Di heman demê de têkoşîna azadiya fîzîkî ya Rêber Apo tê dayîn.

Sala 2022’an divê mijarê de şahîdiya gelek çalakî û helwestên kesayetên demokrat, rewşembîr û hûnermendan kir. Her çiqas tecrîd di sala 2022’an de bi şêwazek herî giran hat meşandin jî lê şikandina tecrîdê û azadiya fîzîka ya Rêber Apo xistina navenda hemû çalakiyan xeta rast a çalakiyan nîşan dida. Bê guman dibe ku di sala 2022’an tecrîd nehatibe şikandin, lê di dawiya salê de ya ku tê dîtîn, hêzên ku tecrîd û êşkenceyê di meşînin lawaz dibin, yên ku daxwaza azadiya fîzîka ya Rêber Apo dikin bêhtir bi hêzbûne û xwedî hêvîne. Di vê mijarê de bê guman di sala 2023’an de şikandina tecrîdê û bi destxistina azadiya fîzîkî ya Rêber Apo wê bibe hilweşandin û têkçûna pergala desthilatdar û dewlet- netewe.

Sala 2022’an şahîdiya berxwedaniya dîrokî ya gerîlayê modernîteya demokratîk kir. Pîştî şerê Rusya û Ukranya destpêkir, Tirkiyê ev yek wek firsetek nirxand hema bi yek carê êrişî Zap, Avaşîn û Metîna kir. Wisa hesab dikir ku wê di demek kurt de herêmê bidestbixe û piştre jî êrişî Bakur û Rojhilatê Sûriyê bike. Lê belê hesabê wan li hev nehat. Gerîlayê modernîteya demokratîk di tevahiya sala 2022’an de berxwedaniyek wiha nîşan da ku tenê gelê Kurdistan, hemû gelê azadîxwaz bandor kir. Ji tevahî gelê bindestre hêviyê serkeftinê da avakirin. Bi gîştî di 8 heyvan de ruxmê rejîma faşîst û qirker hemû çekên kîmyawî, taktîk nûkleer û termobarîk bikar anîn jî, nekarî gerîla bi bin bixe. Berovajî yê ku cenazeyên xwe şewitandin, li pişt xwe hiştin û kuştiyê xwe ji raya giştî veşartin, arteşa dagirker ya Tirkiyê bû. Gerîlayên Kurdistanê bi tarz û taktîkên nû, hêza xwe ya îdeolojîk û leşkerî nîşanî hemû cîhanê dan. 

Bê guman berxwedaniya ku gerîlayên Kurdistanê nîşanda bandora xwe li ser civaka Kurdistanê ya berxwedêr kir. Li çar parçeyên Kurdistanê û derveyî welat gelê Kurd û dostê wan hem ji bo silavkirina berxwedana gerîla û hem jî li hember bi karanîna çekên qedexekirî li kolanan di nav çalakiyan de bûn.

Berxwedaniya gerîlayê modernîteya demokratîk, tenê encamên leşkerî bi xwe re ne anîn. Di heman demê de encamên sîyasî, civakî, aborî û çandî jî bi xwe re anîn. Dijminê dagirker ku qirkirina civaka Kurd ji xwe re xistiye armanca sereke, bi êrişa li ser Herêmên Parastina Medya hemwext li çar aliyê Kurdistanê û derveyî welat êriş bir ser welatparêz û qada sîyasî ya gelê Kurd. Dijmin di xwest vîna gelê Kurd bişkêne. Bi vê armancê li çar aliyê Kurdistanê û derveyî welat erişên bi armanca qetilkirin, girtin û tirsandinê pêk anîn. Lê belê ji ber gerîla xeta berxwedanê bilind kir, gel her tim li ser piya ma û qet gav paşde ne avêt. 

Dijmin bi êrişên ku li ser Kurdistanê kirîn xwest di aliyê aborî de civaka Kurdistanê talan bike û muhtacê xwe bike. Lê di dawiya salê de, dijminê  ku di vê armanca xwe de bi ser ne ket,  di aliyê aboriyê de ket nava qeyrana aboriyê. Bi vê jî sînordar nema xwe muhtacê kesên berê jêre digot; “kujer”kir. Ji bo ku di aliyê aborî de xwe ji têkçûnê rizgar bike, tifa xwe carek din alîst. Çûyîna şefê faşîst Erdogan ji bo Erebîstana Siudî ev yek vekirî nîşanî her kesê da.

Dîsan çawa di sala 2008’an de di êrişa Zapê de arteşa dagirker bi binket û ev yek bû mijara stran û destanan, niha berxwedana ku li Zap, Avaşîn û Metînayê hatî kirin jî dehan stran, destan û romanan re dibe mijarek sereke. Jiyana her gerîlayekî ku di tûnelên şer de şer kirî, li hember her cûre çekên qedexekîrî li berxwe da û teslîmîyet qebûl nekir, ji ciwanên demê re dibe nîşaneya serkeftinê. Her ciwanekî Kurd û her cîwanekî şoreşger ji xwe re pîvan û xeta gerîlatiya serdemê ya modernîteya demokratîk esas bigre.

Berxwedaniya gerîla tenê hesabên rejîma faşîst û qirker a AKP-MHP’ê li herêmên parastina medya vala dernexist. Di heman demê de plana dagirkeriya Tirkiyê ya dagirkirina Şengal, Bakur û rojhilatê Sûriyê jî vala derxist. Her çiqas dijmin di vê armanca xwe de hêjî bi israre, lê berxwedaniya ku gerîla nîşan da bê guman wê bandora xwe li ser tarz û taktîkên hêzên Bakur û Rojhilatê Sûriyê bike. Gelê herêma Bakur û Rojhilatê Sûriyê di êrişên dawiyê de ku çêbûn de bûne xwedî sekneke bi rûmet û bê navber li berxwedaniya gerîla xwedî derketin.

Hikûmeta Iraqê ya bi pêşengtiya Kazimî ku hatibû avakirin, raste rast bi Tirkiyê re di nav hevkariyan de bû û bi vê armancê jî peymana “Hewlêr” bi piştgiriya Tirkiyê, DYA û UN bi PDK’ê re îmza kiribû xwest di sala 2022’an de bi cih bîne. Bi vê armancê jî gelek caran êrişî hezên şengal û gelê şengalê kirin. Xwestin carek din Şengalê teslîmî celedê Êzidiyan PDK’ê bikin. Li hember vê gelê Êzidî rûxmê bedelên granbûha jî dest ji axa xwe bernedan û teslîmî van hêzên êrişkar nebûn. Niha ya ku li holê maye, ne ew hikûmeta Kazîmî ku cîbicîkirêna van planan bû, berxwedaniya gelê şengalê ye.

Berxwedaniya gerîla rastiya hevkariya PDK û malbata Barzanî bi Tirkiyê re ji herdemê zêdetir vê demê derxist holê. Di demeke ku gerîlayên Kurdistanê li hember arteşa dagirker a Tirkiyê li ber xwe dida, PDK’ê derdora gerîla dorpêç dikir û rê ji dagirkeran re vedikir. Di demeke ku dijmin li hemberî gerîla çekên kîmyawî bi kar danî, PDK’ê maskeyên xwe parastina li hember çekên kîmyawî ku ji bo gerîla diçûn desteser dikir. Gerîlayên ku wek takviye diçûn herêmên Zapê dixistin keminê û qetil dikirin. Bi giştî tişta artêşa dagirker û qirker ya Tirkiyê ne dikarî bike, PDK hewl dida bike. Ji ber vê yekê jî PDK di nav raya giştî a Kurd û ya cîhanê de wek hevkarê rejîma AKP-MHP a qirker û dagirker hat dîtin û tehşîr bû. Wiha jî ket dîrokê. Neha bi qasî Erdogan, Barzanî jî ji hilweşandina rejîma AKP-MHP’ê di tirse. Ji ber ku bi vê rejîme xwe li ser lingan digre.

Bê guman qadeke din jî ku dijmin êriş dibir ser Wargeha Şehîd Rustem Cûdî bû. Dijmin bi balafirên şer û balafirên bê mirov gelek caran êrişî wargehê kir. Di encama van êrişan de şahadet jî çêbûn. Dijmin di xwest bi van êrişan gel bi tirsine û wargehê belav bike. Gelê wargehê ku ji destpêka penabertiya xwe ve rû bi rûyê êrişan bûye û bedelên giran dane, li hember van êrişan jî bû xwedî helwestek pîroz û li hemberî her êrişê bi sekna xwe ya bi şehîdan re xwesteka dijmin di qirka wan de hişt.

Di sala 2022’an de her çiqas li hember jinê êrişên pir alî pêk hatin jî, yên ku li hemberî van êrişan di astek bilind de liberxwedan di pêşengtiya jinên Kurd de jinên cîhanê bûn. Hem pergala kevneperest wek Îran û Efganîstanê dor li jinê girtin û xwestin wê bi fetisînin û hem jî pergala modernîteya kapîtalîst û dewlet- netewe  bi rê û rêbazên modernîst xwestin jinê di nav xeyalê azadiya sexte de bi fetisînin. Jina ku di pêşengtiya ilmê jinê ya ku Rêber Apo pêşxistî de li her qada jiyanê û şer de bi nasnameya xwe li hember her cûre hişmendiya zilam ya desthilatdar  liberxweda.  Di qadên şer de li hember dagirkeriya rejîma faşîst a Tirk gerîlayên YJA-STAR’ê mohra xwe li berxwedanê dan. Dîsan hem 8’ê Adarê û hem jî 25’ê Mijdarê jinan di asta cîhanê de bi pîrozbahî û protestoyan asta xwe ya rêxistinbûyînê nîşan da.

Ya herî grîng jî li Rojhilatê Kurdîstanê û Îranê li hember qetilkirina jina Kurd Jîna Emînî serhildana jinên Kurd, Fars, Beluc, Ereb û Azerî bû. Bê guman ev serhildan di pêşengtiya jinên Kurd de pêkhat. Druşmeya  JIN JIYAN AZADÎ bû nasnameya  serhildanên ku li Rojhilatê Kurdistan û Îranê destpêkirine. Van serhildanan 3’ê heyv li pişt xwe hişt û hêjî paşde gav ne avêtin e.

Tekoşîna jinan ku di sala 2022’an de hat dayîn, mîzgîniya ku wê  sala 2023’an bibe sala  destkeftiyên mezin ên jinan. Di heman demê de mîzgîniya ku wê sedsala 21’an bibe sala jinan.

Di sala 2022’an de gelê Kurd bi sedan leheng û pêşengên xwe şehîd dan. Xeleka vê ya herî dawî di encama komkujiya Parîsê ya dûyemîn de Rêheval Evîn Goyî bû,  ku bi welatparêzên bi navê Abdullah Kizil û Mîr Perwer re şehîd ket.  Bê guman her şahadetek ji bo gelê Kurd bahayek pir mezine. Bedelên herî granbûha ne. Dîsan bi sedan Kurd hatin girtin, ji warên wan hatin qutkirin û gelek nirxên maddî jî dan. Lê di dawiya salê de di pêşengtiya gelê Kurd de yê ku hêviyên xwe winda nekirîn, yên ku baweriya wan bi serkeftinê heye, yên ku bi kelecan li benda pêşerojêne gelên azadîxwaz û demokratin.

Yên ku  bawerî, îrade û heviyê her zîndî di hêle, berxwedana Rêber Apo, Şehîdên şoreşê, PKK û têkoşîna di pêşengtiya jinên Kurde.

Yên li ber rizîbûn, hilweşandin û tirsa binketinê ketiye dilê wan, pergal û hişmendiya modernîteya kapîtalîst û dijminê ku kurdistan dagir kirî ye.

Ji bo gelê Kurd û gelên cihanê destkeftiya herî mezin ev e.  Kî bi hêvî be ew bi serketiye.

Andok Ozgur