Zarokên ku hemû rojan demjimêrên dirêj bi telefon, I-pod yan jî tablet dilîzin bi metirsiyên cûr be cûr re rû bi rû dimînin. Di çavên zarokên ku demdirêjên dirêj nêzîk temaşe dike de, lewazbûna dîtinê pêş dikev. Zarokên ku bi radiyasyona wan cihazan re rû bi rû dimîne, dibe sedema mutasyon di şaniyên laş de pençeşêr û nexweşiyên wek qisirbûn çêbibe.
Zarokên
ku demên dirêj bi telefonê dilîze û tevger nake. Dijberî vê divê zarok di
pêvajoya mezinbûnê de xwedî tevgerek zêde be da ku pişe, dil, masûlke û
hestiyên wê/î bi hêz bibin. Lê ji ber ku zarok nameşe û baznade herikîna xwîna
wî/ê jî lewaz dimîne. Lewazbûna herikîna xwînê dikare bibe sedema lewazbûna
pergala parastina laş. Ji ber kêmbûna tevgerandina zarok sînyalên tevgera laş
jî kêm ber bi mejî diçin û zindîbûna mêjî lewaz dibe. Ji ber mejî ji hêla
pergala dijîtal ve tê bombebarankirin guhertinên cidî di hişmendiya zarokan de
çêdibe. Zarok fêrî xuliqkarî nabe. Ji ber ku hemû tişt amade li ser tableta xwe
dibîne, dibe takekesekî ku tenê dizane xerç bike. Mirov di zarokatiya xwe de
herî zêde di fikire. Lê ji ber ku zarokên vê serdemê bersiva hemû pirsên xwe li
ser torên medya dijîtal dibînin pêwîstî bi fikarandinê nabîne û ya herî girîng
jî rastiya van bersivan jî lêpirsîn nake. Ev yek jî li hemberî mezinbûn û
pêşketina zarokan xeteriyeke mezin ya jiyanê ye.
Zarokên
ku demên dirêj bi tablet û mobil dilîzin, piranî jiyana tenêtiyê di hilbijêrin,
bi zarokên din re nalîzin, zêde naxivin, ji civaka xwe dûr dimîne û neyênî
(asabî) dibe. Zarokên wiha nikarin hevaltî bi zarokên din re bikin.
Piranî
ji bo zarok bêdeng bimîne, negrî yan jî zêde peywendîdarbûna dayîka xwe nexwaze
ev mobîl jêre tê dayîn. Lê bi demê re ev bê eleqaderbûna dayîkê ya li hemberî
zarokê xwe dibe sedema çêbûna pirsgirêkên derûnî û dûrketina zarok ya ji
cewherê xwe. Bi teybetî dema dayîk û bav ji bernameyên parastina zarokan ne agahdarbin,
kanalên ku wehşiyeta DAIŞ nîşan dike yan jî bernameyên porno dikarin bandorên
xerab ser derûniya zarokan bike.
Belê
mirov dikare ji dijîtal medya gelek tişt fêr bibe û agahiyên girîng jê bigre.
Lê divê mirov pir bi zanebûn pêre kar bike da ku mirov sûd jê digre. Ji bo
medya dijîtal bandorên neyînî ser kesayet avaneke, mirov çi qas kêm pê mijûl bibe
ew qas başe. Lê wek em hemû jî dizanîn zarok ne di ferqa ziyanên medya dijîtal
de ne. Pêwîst dike malbat di vî alî de bi zarokê xwe re bibin alîkar û nehêlin
demjimêrên
dirêj zarok li ser telefon û bernameyên medya dijîtal bimînin.
.jpg)
0 Yorumlar