Em Kurd in, Jinin, Li vê Derê ne

Pergala serdest ya mêr a Tirkiye ku bûye dewlet-neteweya hegemonya kapîtalîst; çawa ku gelan, neteweyan dike yek reng, polîtîka û hilberîna wê jî dike yek reng û yê ku wekî wî ne hizire yan wî tewanbar dike yan dişîne sirgûnan yan jî dişîne kuncikên herî tarî yên zîndanan. Polîtîkiya dewlet neteweya kemalîst jî, mêrê zordest û zilame. Çawa ku di vê polîtîkayê de ji jinan re cih tinebe, lê îdîa dike ku maf daye jinan, di meclîsên wan de jî hejmara jinan ji pênç tiliyên destekê derbas nake. Modela ku wek jina komarê tê pênasekirin jî; wek jinek serî tewandî, li hember zextên mêr nikare gotina xwe bêje û hundir vala derdikeve pêşiya me.

Ji aliyê din ve dema ku em li tevgera siyasî ya Kurd mêze dikin rewş pir cuda xwe dide der. Helbet erdnîgariya Kurdistanê bi hezar û yek dek û qurnaziyan ve anîne hemberî hev, bi polîtîkayên Kemalîst ên wekî axatî, tarîkat, cemaet û hwd. ve heqîqet hatiye parçe kirin.  Ji vê ya herî zêde jî jinên Kurd nesîbê xwe girtine, xwe nekarîne ji rewşa jina bi eqil a pergalê, ji makîneya zarok anînê, ji kole-xizmetkara ku di zirûfên herî giran de dixebite, rizgar bikin. Bi derbaskirina made ya azadiya ku carek din hewl dide heqîqeta xwe bibîne; di Kurdan de tekoşîna xwe dîtinê, lêpirsîna nasnameyê, bêyî ku li hember zilm, komkujiyan serê xwe bitewîne, tekoşîna xwebûnê daye destpêkirin. Jinên Kurd, li dijî polîtîkayên qirker ku hebûna Kurdan înkar dike, hişmendiya mêr û serweriya zilame; berê xwe dan refên azadiyê, îmzeya xwe avêtin bin serî rakirin, berxwedanek ku di dîrokê de mînaka wê nehatibe dîtin.   

Dema ku em dîroka nêz a dema derbasbûyî mêze dikin, jinan zîncîrên xwe şikandine, rêxistina xweser û polîtîk bûyîna wan, rêveçûyîna dîrokê diguherîne. Avabûyîna komîsyonên jinan û dirûşmeya ‘wê jinek jî bê rêxistin nemîne’ hîn zêdetir jinan di tekoşînê de digihîne hev û rê li pêşiya şikandina siyaseta mêr vedike û bedelên vê yên giran didin berçavên xwe, bi wêrekî û biryardariyekê ve xwe li ser bingehê şêwazek rast rêxistin dikin. Bi sekn, reng û dengê jin ve, bi rêxistiniya xwe ya bîrdoziya jin ve di qada siyaseta Tirkiye ya mêrê serdest de cihê xwe digirin. Jinên Kurd ên ku soza avêtina axa mirî ya li ser xwe dane; bi derbaskirina kodên zayenda civakî ve, di partiyên siyasî yên destpêkê de (DEHAP-HADEP) yekeyên baskên jinan avakirine û piştre jî nîqaşên meclîsên jinan xistine rojeva xwe û bi rêxistina xweser re dest bi berfirehkirina tevna xwe ya têkoşînê kirine.      

Bi destpêkirina herêman re xebatên taxan, xebatên komeleyan meşandine, sazî ava kirine, ne tenê jinên Kurd, jinên Tirkiye yên şoreşger, demokratîk jî tevlîkirine, bi hev re li dijî polîtîkayên mêr meşiyan e, bi hev re soz dane, şer kirine û îşaret pê kirine ku dikarin bi hev re ji aştiya civakî re bibin çareserî. Eger em bîrdozî, wek hizirandinek aîdê civakê, wate dide jiyanê û serarast dike bifikirin, Bîrdoziya Rizgariya Jin jî, wek yek jî sparteya herî bingehîn a hebûna jin, derdikeve pêşiya me. Jinan hewldan li dijî dewlet neteweya hegemonyaya kapîtalîst a ku civakan di qirkirinê re derbas dike, mafan xesp dike, xwezayê talan dike, jinan rastî polîtîkayên herî tûnd tîne; bidin fêhm kirin ku bîrdoziya rizgariya Jin encax ferz kirinên vê pergalê bên red kirin ve pêkan dibe û jin bi tekoşînek wate ve dikare jiyanek azad biwate avabike, gotina xwe bêje û ev veguhestin heta siyaseta roja me.  

Têgehên hevserokatî û hevberdevkî yên ku belkî di cîhanê de destpêk bin, entegreyê zimanê siyasetê kirin û gihiştina nîrvanaya siyaseta demokratîk serxistin. Bi dirûşmeya emê xwe û bajarên xwe jî birêvebibîn ji demokrasiya Tirkiyeyê re polîtîkaya navend jin pêşxistin. Helbet li beramberî vê carek din bi sedan jinên Kurd avêtin zindanan û ji qada siyasetê hatin dûrxistin.

Eyşê Gokan a ku bi gotinên xwe yên “Em Kurd in, Jinin, Em li vê Derê ne”  û bi parastina xwe ya ku di dadgehên Tirk de şop ji dîrokê re hiştî ve, ji celadên kor ragihand ku wê jin timî di têkoşîna rêxistinî de hebûna xwe bidomînin.  Daraza Tirk a ku hewl dida bi girtina partiyan re, bi avêtina qeyûman a li ser şaredariyan, bi avêtina zindanan a jinên pêşeng, hîndekar û siyasetmedarên Kurd re pêşiya siyaseta demokratîk digirt, sond xwaribû ku wê bi xesp kirina îradeya ku gel bixwe hilbijartî re Kurdan bênefes bihêle.        

DEM Partî ya ku li dijî wan hemû astengî û girtinan jî çû avabûyînek nû, ji hemû partiyên siyasî yên Kurd ên beriya wê hatin girtin, ala tekoşînê dewrgirtiye û deriyê macerayek nû jî vekiriye. Bi nûnertiya wekhev a jinên şoreşger ên Kurd û Tirkiyeyî ve jin hîn zêde tên dîtin û hêviya destpêkê ya vejînek nû ya ku rengê siyasetê bi beşdariya çalak a jin ve dikare bide guhertin, li dijî zimanê mêrê pergalê; estetîka etîk a jina civakê di her xalê de ber bi aramiyê ve dibe, dide. Ji zarokan bigirin heta ciwanan, ji jinan bigirin heta pîr û kalan û ji kirdeyên din ên derveyî civakê hatine hiştin bigirin ji hemû pêkhateyên civakê re tê gotin ku wê bi hev re çawa bê jiyan kirin, wê çawa ji nû ve aramiya civakê û zimanê aştiyê bê avakirin. Hêviya ku wê rêveberiyên xwecihî hê zêde çawa bihêz bikin, wê çawa qanûnên mêr, zagonên mêr ên di meclîsa bûye çerxa dewlet-netewe de tên derxistin, li dîwarê jinên Kurd bixin û binax bikin, didin.  

Jinên ku hedef dikin paradîgmaya neteweya demokratîk, azadixwaziya jin û ekolojîk bigihînin hemû damarên civakê, binê wê xêz dikin ku wê bi destûra Jin Jiyan Azadî ve sedsala 21’an bikin sedsala Jinan, wê bi rêxistina xweser û bi hêza xweser ve têkoşînê bilind bikin, wê tekoşînek ku dengê aştî û azadiyê digihîne hemû gelan û Kurdistanê bilind bikin. Di çarçoveya dawî de jinên ku bûne kirde yên şoreşger li dijî polîtîkayên bê eman ên tecrîdê pêvajoyek bihêz a polîtîk dan destpêkirin, soza bersiva mezin a azad kirina Rêberê gelê Kurd diqîrin. Wekî ku di dîrokê de jî hat dîtin yên ku berxwe bidin wê qezenç bikin!  

Salîha Aras