‘Li Mexmûrê jiyan nebû’

 

Yek ji dayîkên Kurd û berxedêr Xanim Teyî ya ku li Mexmûrê dijî qala jiyana xwe ya gund û zilma dewleta Tirk ya ku li ser wan pêkdanî kir û got: “Me ji ber zilma dewleta Tirk berê xwe da Başûrê Kurdistanê, lê li Başûr jî dewleta Tirk bi PDK’ê re bû yek û êrişî me kirin.”

Xurbet Tallî

Xanim Teyî ya ku li Wargeha Penaberan a Mexmûrê jiyan dike têkildarî jiyana xwe ya gund, zilma dewleta Tirk-PDK’ê û zehmetiyên penaberiyê ji rojnameya me re axivî.

Dayîka Xanim di destpêka axaftinên xwe de qala xweşî û zehmetiyên jiyanê yên li gund kir û wiha got: “Gundê me di nava çiyayekî de bû. Li gund her tiştê me hebû, debara jiyana gundiyan li ser pez û çandiniyê bû. Me li gund nîsk, genim, ce û hwd diçand. Em pênc-şeş gund wekî malekê bûn, em diçûn şîn û şahiyên hevdû. Dema em hîn zarok bûn, mala me dibûn dû beş, beşek diçû zozanan, yek jî dima deştê. Em li gel dayîka xwe diman, dema nîsk, genim, ce û hwd dihatin dirûtin em jî li gel dayîka xwe diçûn. Piştî ku em mezinbûn û şûnde, me paletî dikir. Lehîstokên me wê demê dikir wek şîrê keleş, veşartukên çavan û hwd bû. Wê demê dibistan li gundê me nebû, piştî ku em mezin bûn şûnde dibistan hat gund, em neçûn dibistanê.”

‘Zext li me dikirin’

Xanim di dirêjiya axaftinên xwe de anî ziman ku beriya ew bizewice, wê û hevjînê xwe hev nas nedikir û peyîvî: “Piştî ku birayê min û birayê wî bi hev re çûn leşkeriyê, bi naskirina herduyan re zewaca me pêkhat. Piştî ku ez zewicîm, ez birim Cizîrê. Ji ber ku hevjînê min karê rêxistinê dikir, ji ber dewletê nedihat mal. Salekê piştî wî ez jî bi sê zarokên xwe ve ji Cizîrê derketim. Em bi meşê hatin Cûdî, li wêderê hevjînê min gehişt me û em bi hevre heft rojan di rê de man heta em hatin Şeraniş. Li wêderê jî dewletê zilm li me dikir û em neçar man derbikevin. Em hatin Bêrsîvê, ne ava vexwarinê û ne jî dar hebû. Li wêderê hinek gamêş hebûn, me zanî ku golek ya avê hey, me ava vexwarinê ji wê avê di anî. Bi wî awayî em bi qasî şeş heyvan li wêderê jî man. Sedemê war guhertina me jî ji ber dewleta Tirk û PDK’ê bû, herdû dibûn yek û zext li me dikirin. Dema em hatîn Geliyê Qiyametê, dîsa zext û zilma Tirkiye û PDK’ê ji ser me qut nebû. Li wêderê sê heyvan ambargo danîn ser me. Beriya ambargoyê, xelkê wargehê bacan, bîber, xeyar û hemû cûrên sewze çandibûn. Ew sewze kiribûn tirşî û bacan jî kiribûn salçe, bi wan tiştan ambargoya xwe derbaz kirin. Wê demê nexweşên me çêdibûn me nedikarî em tedawî bikin, ji ber ku her tişt ji nav me derxistibûn. Her wiha gef li gundên derdorê jî kiribûn ku me nedikarî em qurtek av jî ji wan gundan bînin. Me dît ku em nikarin bi wî awayî jiyan bikin, em neçar man ji wir jî hatin Etrûş. Piştî em hatîn Etrûş û şûnde NY êdî zanî em gav paşde na avêjin, ji me re erzaq anîn. Li wêderê jî PDK’ê derdorê me girt, dixwest me esîr bigire ji ber wê me berê xwe da sînorê Iraqê ango Nehdara. Li wê derê hêzên Iraqê nehiştin em derbazbibin. Berf û baran bû, ne gaz û ne jî sope hebû zarokên me ji serman diqufilîn. Em demekê li wir jî man. Li wê derê mayîn bi xelkê me ve teqiyan, serê xelkê me jêkirin yanî tiştek nema bi serê me ne anîn. Iraqê em ji wir anîn Mexmûrê.”

Dayîka Xanim bi van gotinan dawî li axaftinên xwe anî: “Li Mexmûrê jiyan nebû, me ji ava germavê av di anî, dikir kelpîç û ew kelpîç dikir xanî. Me bi keda xwe ev cih kiriye warê jiyanê. Min digot zarokên xwe, min nexwend hûn bixwînin. Min her sihar zarokên xwe amadedikir û rêdikir dibistanê, dibistana wan jî di bin çadiran de bû. Maseyên ku li ser rûdinişt û ser dinivîsîn, ji kelpîçan çêkiribûn. Li vê derê gel bi derfetên xwe şaredarî, meclîs û komînên xwe avakirin. Piştî ku derfet çêbû êdî her kesekê li gorî hêza xwe karek ji xwe re kir, wek xwedîkirina pez, çûyîna baxçeyan û hwd debara jiyana xwe kirin.”